bölüm 2
GİRİŞ
Pascal programlama dili
ilk olarak 1968 yılında Niklaus Wirth tarafından geliştirilmiş yüksek seviyeli
bir programlama dilidir. Bu dilin Turbo Pascal programı günümüzde mühendislik çalışmalarında/hesaplamalarında,
ticari uygulamalarda, bilim ve eğitim alanlarında yaygın olarak kullanılır.
Turbo Pascal özellikle
program yazmada ve okumada sağladığı kolaylılıkla çok kullanılan dillerden
biridir. Su anda en son olarak 7.0 sürümü bulunan Pascal'in program yapısı çok gelişmiştir.
Programcının kendi komutlarını yapması ve hatta komutlarını toplu halde bir
dosyada saklayarak her yerden ulaşabilmesi, çok gelişmiş program yazım editörü,
geniş yardımı ve grafik kütüphanesi, çok sayıda hazır kütüphanesi, Nesne Tabanlı
Programlamayı (Object Oriented Programming-OOP) desteklemesi, hata bulma kolaylığı
ve daha sayamayacağım birçok özelliği ile Pascal güçlü bir dil olma unvanını taşıyor.
Pascal ve günümüzdeki ismiyle Turbo Pascal, özellikle
program yazmada sağladığı kolaylıklardan dolayı çok yaygın olarak kullanılır. Turbo
Pascal’ da yazılan programlar daha kısa, anlaşılması daha kolay ve çok hızlı
çalışırlar.
Turbo Pascal’ ın programcıya sunduğu en önemli özellik; Programcı kendisine
gerekli olan ve her yerde kullanması gereken program parçalarını (Unit) bir
defa hazırladıktan sonra bu program parçalarını başka programlar içerisinde çok
kolay bir şekilde kullanabilmekte ve istediği şekilde veri tipleri
tanımlayabilmektedir. Bu şekilde programın daha esnek ve daha kısa sürede
tamamlanması sağlanmaktadır.
Turbo Pascal’ ın diğer bir özelliği ise program yazma
işlemleri için hazırlanan editörün esnek olması, programların makine diline
anında çevrilmesi, hata bulma ve hataları düzeltme işlemlerinin pratik ve hızlı
olarak yapılmasına imkan vermesidir.
Ayrıca Pascal'in Borland
Pascal for Windows versiyonuyla Windows tabanlı program yazmaya olanak vermesi
ve su anki en yaygın web tabanlı programlama dilleriyle benzerliği ve
Delphi'nin temelini oluşturması onun diğer dillerden farklarından bazıları.
TURBO PASCAL
PROGRAMININ GENEL YAPISI
Program Başlığı
Tanımlama Bloğu
Begin
Ana Program Bloğu
End.
PROGRAM |
AÇIKLAMA |
|
Program program_ismi; |
Program başlığı Kullanımı: Program
Program_ismi Program
Program_ismi (input, output) Örnek: Program
merhaba; Program
merhaba (input, output); |
|
Uses Unit_ismi; |
T A N I M L A M A B L O Ğ U |
Program içinde kullanacağımız ünitelerin ismi yazılır. |
Label Etiket_ismi; |
Etiket
tanımlama bloğu |
|
TYPE Tip_isimi=Tip_Tanımları; |
Programcı tarafından oluşturulan özel veri tipleri |
|
Procedure prosedür_ismi; |
Daha önceden kullanıcı tarafından yazılan prosedürler
program içinde kullanılacak ise önce prosedür tanımlama bloğunda derlenir. |
|
Function fonksiyon_adı (parametre
tanımları): sonuc_tipi; |
Daha önceden kullanıcı tarafından yazılan fonksiyonlar
program içinde kullanılacak ise önce fonksiyon tanımlama bloğunda tanımlanır. |
|
Const Sabit_ismi=sabit değeri; Sabit_ismi=sabit değeri; … … Sabit_ismi=sabit değeri; |
SABİT TANIMLAMA BLOĞU Programın çalışması sırasında kullanılacak sabit tüm
tanımların yapıldığı yerdir. Örnek: Const İsim=’ayşe’; Pi=3,14; |
|
Var Değişken_listesi: tip; Değişken_listesi: tip; … … Değişken_listesi: tip; |
DEĞİŞKEN TANIMLAMA BLOĞU Programın çalışması sırasında kullanılacak değişken tüm
tanımların yapıldığı yerdir. Örnek: Var İsim,soyad:string; Sayi:integer; |
|
Begin Deyim ya da komutlar; … … Deyim ya da komutlar; End. |
ANA PROGRAM BLOĞU “Begin” ile başlayıp “End.” İle biter. Bu blokta
çalıştırılacak Pascal komutları ve deyimleri yer alır. |
FILE MENÜSÜ
TURBO PASCAL EDİTÖRÜ
TP
(Turbo Pascal) editörünün üstteki menülerinin ilkidir. En çok kullanılan
menüdür. Bu menüyü açmak için alt tuşu ile birlikte F tuşuna basılır ya da F10 tuşuna
basılarak menü çubuğuna geçersiniz ve F tuşuna basarsınız. Ayrıca Mouse (Fare) kullanarak da bu menüyü açabilirsiniz. Şimdi
bu menün alt menülerini inceleyelim.
New: Bu komutla yeni ve boş
kodlarımızı yazacağımız bir çalışma sayfası açarız.
Open:
Daha önceden bilgisayarımızda ya da CD, disket, USB bellek gibi saklama
ünitelerinin içinde kaydettiğimiz Pascal dosyalarını tekrar açıp düzenlemek ya
da görmek için kullanılır. Açılan program yeni bir pencerede açılır. Kısayol tuşu
F3'dür.
Save: Yazdığınız programları bilgisayarınıza
kaydetmemizi sağlar. Bu seçeneği seçerek ya da kısayol olarak F2 tuşuna basarak
programlarınızı kaydedebilirsiniz.
Save as:
Üstünde çalıştığınız program kodunu farklı bir dosya olarak kaydetmek için kullanılır.
Save all: O anda
Pascal editöründe açık olan ve üstünde çalıştığınız bütün programları birden kaydetmenizi
sağlar.
Change dir: Pascalı çalıştırdığınızda otomatikman
turbo.exe dosyasının bulunduğu dizin esas alınır. Yani bir dosya kaydederken
veya açarken hep o dizin ilk olarak karsınıza gelir. Bu seçenek ile aktif
klasörü değiştirirsiniz.
Print:
Yazdığınız ve aktif penceredeki programı yazıcıdan çıkartmak için kullanılır.
Printer Setup: Yazıcı
ayarlarını yapmak için kullanılır.
Dos Shell: Geçici olarak MS-DOS'a çıkmak için kullanılır. Tekrar Pascala
dönmek için komut satırına Exit yazmanız gerekir.
Exit: Pascal
editöründen çıkmak için. Alt tuşu ve X tuşuna birlikte basarak da Pascal
programından çıkabilirsiniz.
Edit MENÜSÜ
Undo: En
son yaptığınız değişikliği iptal eder yani bir önceki adıma döner ve geri alır.
Kısayol için Alt tuşu ile birlikte Backspace tuşu kullanılır.
Redo: Undo
yaparak iptal ederek geri aldığınız işlemleri ileri alırsınız.
Cut: Program içinde taşımak
istediğimiz kodu ya da kodları bu seçenek ile yaparız. Bir yazıyı işaretleyip
bu seçeneği seçer ya da Shift tuşuyla beraber Delete tuşuna basarsanız işaretli
yazı silinir ve hafızaya alınır. Daha sonra bunu istediğiniz bir yere yapıştırabilirsiniz.
Pascal'da bir metini işaretlemeyi ya fare
ile ya da shift tuşuna basili tutarak yön tuşlarıyla yapabilirsiniz.
Copy: Progrma içinde kopyalamak
istediğimiz bir kod ya da kodları bu seçenek ile yaparız. Bir yazıyı işaretledikten
sonra bu komutu çalıştırırsanız ya da kısayolu olarak Ctrl ile birlikte Insert tuşuna
basarsanız yazının bir kopyası hafızaya alınır.
Paste: Kopyaladığınız ya da kestiğiniz
metinleri herhangi bir yere yapıştırmak/eklemek için kullanılır. Kopyalanmış ya
da kesilmiş yazı imlecin bulunduğu yerden itibaren ekrana yazılır. Shift ile
birlikte Insert tuşuna basarsanız da ayni işi yapabilirsiniz.
Clear: Bir yazıyı işaretleyip tamamen silmek için kullanılır. Kısayolu
Ctrl+Delete.
Show
Clipboard: Kopyaladığınız
ve kestiğiniz tüm yazılar clipboard denilen ve hafızada bir yerde tutulur. Bunların
hepsini birden görmek için kullanabileceğiniz bu seçenek yeni bir pencere açar ve bunları
gösterir.
Search MENÜSÜ
Find: Gireceğiniz kelimeyi programın
içinden arar bulur.
Replace: Program içindeki bir kelimeyi ya
da kelime gurubunu bulup istediğiniz bir kelime ile değiştirmek için
kullanılır.
Search
Again: En son aradığınızı
kelimeyi tekrar aramak için kullanılır. Ctrl+ L tuşu ile de yapılır.
Go to line number: Verilen satır numarasına imleci götürür.
Show last compiler
error: Programın
derlenmesi sırasında oluşan son hatayı
gösterir.
Find error:
Segment ve Offset
adreslerindeki hata kodunun bulunması için kullanılır. Hata kodu HEX (on altılı
sayı sisteminde) verilir.
Find procedure: Procedure ve fonksiyon bloğu aratmada kullanılır.
Run MENÜSÜ
Run: Yazdığınız
programı çalıştırır. Eğer programınızda hata varsa çalışmaz ve bu hatayı oluşturan
satıra gider ve bekler. Kısayol tuşu Ctrl+F9.
Step over:
Programı satır satır çalıştırır. Procedure ve Functionlari satır satır değil
toplu halde çalıştırır. Kısayol tuşu F8.
Trace Into:
Programın tamamını satır satır çalıştırır. İşlem akışı sırasını alt programlara
da taşır. Kısayol tuşu F7.
Go to Cursor:
Programı imlecin (Cursor'un) bulunduğu yere kadar çalıştırır ve oraya gelindiğinde
programın koduna geri döner. Kısayol tuşu F4.
Program reset: Açık olan tüm programları
kapatır ve hata kontrolünü programın en başına alır. Pascal'da bir program hatalı
çalışıyorsa, program sona ermiyorsa ya da kendiniz programın çalışmasını
bitirmek isterseniz Ctrl ve Pause tuşlarına birlikte basarak programı
durdurabilirsiniz. Durdurduğunuz programı tekrar çalıştırırsanız kaldığı yerden
devam eder. Eğer programı en bastan başlatmakı istiyorsanız programı bu
seçeneği kullanırsınız. Kısayol tuşu olarak Ctrl+F2 tuşlarıdır. Bu seçenek ile
yine Step over, Trace into, Go to cursor komutları ile çalıştırılmış programı
çalışmasına son verebilirsiniz.
Paramaters: Satır parametrelerinin program aktarılmasını sağlar. Bazı
programlar çalışırken parametre ile beraber çalışır. Eğer böyle bir parametreli
program yaptıysanız o zaman buraya istediğiniz parametreleri girebilirsiniz.
>>Parameter deger=3
Yukarıdaki ifadede programımız deger=1 sayarak çalışır.
Compile MENÜSÜ
Compile: O anda aktif olan programı derler,
yani hataları kontrol etmek için kullanılır. Kısayol için Ctrl tuşuna basarken
F9'a basabilirisiniz.
Make: Üzerinde çalıştığınız programı değişen
unit harici programları ile beraber derler. En iyi derleme yöntemidir. Kısayol
tuşu F9. Program derlendikten sonra EXE uzantılı bir dosya içine saklanır.
Build: Üzerinde çalıştığınız programa
bağlı Unit harici programlar ile hep beraber derler. .TPU dos ortamındaki unit
programlarının uzantısı, .TPW Windows ortamındaki unit programlarının uzantısı,
.TPP korumalı moda unit programlarının uzantısıdır.
Destination
Memory/Disk: Derleme
ortamını belirlemek için kullanılır. Derleme ortamı disk ya da hafıza olabilir.
Memory seçeneği ile program bellekte derlenir ve çalıştırılır. Disk seçilmişse
program derlenir ve EXE dosyası haline getirilir.
Primary
File: Birbirine
bağlı birden fazla program içinden hangisinin ana program olduğunu göstermek
için kullanılır. Çalışma sayfasında aktif olan program dikkate alınmadan
programcının istediği, ismini belirlediği program derlenir.
Clear Primary File: Primary file'i iptal etmek için kullanılır.
DEBUG MENÜSÜ
Information: Derlenen program hakkında bilgi
almak için kullanılır.
Breakpoints: Aktif
penceredeki programın hangi durum ve değerde durması isteniyorsa
belirlenmesinde kullanılır. Şartlı ve şartsız olarak iki durumda kullanılır.
Şartlı işlemde true (doğru) olursa şartsız işlemde belirli bir satırda
programın çalışması durdurulur.
Call stack: Breakpoint
ile verilen şartlı ifadeye kadar çağrılan procedure ve function isimlerini
hiyerarşik olarak ekrana gelen bir pencere içinde gösterir. Program çalışırken
iç içe işlem gören prosedür veya function bloklarını izlememizi sağlar. Klavye
kısayol tuşları Ctrl + F3’ dür.
Register: Register
ve flag adreslerindeki durumları gösterir.
Watch: Aktif
penceredeki program çalıştırıldıktan sonra değişkenlerin aldıkları değerleri
gösterir.
Output: Çalıştırılan
programın sonucunun adım adım ekranın altında açılan bir pencerede görüntüler.
User screen: Çalıştırılan
programın sonucunu ekranda görüntüler. Klavye kısayol tuşları Alt+ F5’ dir.
Evaluate/modify: Program içinde tanımlanmış bir değişkenin değerinin değiştirilmesinde
veya alacağı değerlerin karşılaştırılmasında kullanılır. Klavye kısayol tuşları
Ctrl + F4’ dür.
Add watch: Yeni
bir değişken tanımı yapmak için kullanılır. Bu tanım değişkeni izlemek için yapılır.
Klavye kısayol tuşları Ctrl + F7’ dir.
Add breakpoint: Programın belirtilen durum ve değişken değerlerinde
durması isteniyorsa burada yeni program kırma tanımları giriş yapılır.
TOOLS MENÜSÜ
Messages: Mesaj
penceresini ekranda görüntüler.
Go to next: Mesaj penceresindeki bir sonraki
satıra atlatır. Klavyeden kısayol komutu Alt + F8 tuşlarıdır.
Go to Previous: Mesaj penceresindeki bir önceki satıra
atlatır. Klavyeden kısayol komutu Alt + F7 tuşlarıdır.
Grep: Program
elemanlarının tanım girişi için kullanılır. Klavyeden kısayol komutu Shift + F2
tuşlarıdır.
OPTIONS MENÜSÜ
Compiler: Hata
kontrol kodu için gerekli işaretlemelerin yapıldığı bölümdür.
Code Generation: Kontrol
kodlarının oluşturulmasında kullanılır. Bu seçenek kullanıldığında “Compiler
Options” seçeneği ekran gelir.
Force Far calls: Procedure ya da fonksiyonların uzak ya da
yakın çağırmalı olarak kod üretmesini sağlar. İşaretlenirse uzak,
işaretlenmezse yakın çağırmalı olur. {$F}
derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
Overlays Allowed: Programda tanımlanan overlay ve unit
dosyaları için kod üretir. {$O} derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
Word Align Data: Derleme işlemini hızlı yapılmasını
sağlar. {$A} derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
286 instructions: programların 80286, 80386, 80486
işlemcili bilgisayarlarda çalışması için gerekli kodu üretmesini sağlar.
Runtime Errors: Hata anında hata kontrolü için kodlar
üretir.
Range Checking: değişken kontrol kodu üreterek programın
kırılmasını önler. {$R} derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
Stack Checking: Program değişkenlerine ve parametrelerine
bellekte yer açar. {$S} derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
I/O Checking: Giriş / Çıkış hata kontrolünde kullanılır.
Overflow Checking: Matematiksel bir işlemde taşma hata
kontrolü yapar. {$Q} derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
Debugging:
Hata durumlarının kontrolü için işaretlendirme yapar.
Debug
information: Programın derlenmesinde kullanılacak hata kontrol kodunu üretir.
Local Symbols: Alt programlarda ve Unitlerde değişmeyen
bilgilerin oluşturulmasında lazım olan kodu üretir. {$L} derleyici direktifi
ile aynı işlemi yapar.
Syntax
Options: Program satırlarının kurallara uygun olup olmadığını bakar.
Strick Var - Strings: alt programlara gönderilen
bilgilerin uzunluklarını kontrol eder. {$V} derleyici direktifi ile aynı işlemi
yapar.
Complete Boolean Eval: Mantıksal işlemlerin kontrol kodunu
üretir. {$B} derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
Extended Syntax: Tanım fonksiyonlarında kullanılan
parametrelerin kontrolünü sağlar. {$X} derleyici direktifi ile aynı işlemi
yapar.
Open parameters: Programın diğer Pascal derleyicilerinde
derlenebilmesini sağlayan kodları üretir.
{$P} derleyici direktifi ile aynı işlemi yapar.
8087 /
80287: Single, Double, Copm, Extended türü tiplerin kontrol kodunu üretir.
Emulation:
80x87 olmayan bilgisayarlarda Single, Double, Copm, Extended türü tiplerin
kontrol kodunu üretir.
Memory sizes: Program içinde kullanılan bellek yığın miktarlarını belirtir.
Stack size: Bilgilerin yığın halinde saklanacağı bellek
miktarını belirleriz. Maximum değer 65536’dır.
Low heap limit: En düşük bellek miktarını belirleriz.
High heap limit: En yüksek bellek miktarını belirleriz.
Linker: Programın
bağlantı kontrolleri ayarlanır.
Map File: Programın ve programdaki elemanların bellek
içindeki yerlerini belirler.
Off: Map dosyasını kapatır.
Segment: Map dosyası oluşturur.
Public: Segment bilgilerini, alt programları, değişkenleri
içeren bir dosya oluşturur.
Detailed: Segment bilgileri ve programlar tarafından
kullanılacak değişkenlerin yerlerini içeren bir map dosyası oluşturur.
Link Buffer: Programın derleme işleminin yerini
belirleriz.
Memory: Program bellekte derlenir
ve çalıştırılır.
Disk:
Program EXE haline çevirilir ve çalıştırılır.
Debugger: Hata kontrol birimlerinin yazılımı yapılan programa
bağlar.
Debuging:
hata kontrolünün yapılacağı yeri gösterir.
Integrated:
Programın tümleşik debugger kontrolünün yapılması için işaretlenir.
Standalone:
Programın turbo debugger kontrolünün yapılması için işaretlenir.
Display
swapping: Hata kontrol kodlarının ekranda gözükmesini sağlar.
Directories:
Yardımcı dosyaların olduğu konumu belirlemek için
kullanılır.
Tools:
Assembler, Debugger, Profiler programlarının
çalıştırılmasını sağlar.
Environment: Editör
ve çevre tanımlamalarının ve özelliklerinin değiştirildiği seçenektir.
Open:
TURBO.TP dosyasını açar. Bu dosya tanımların bulunduğu dosyadır.
Save: Menüde
yapılan değişikliklerin ve tanımlamaları
TURBO.TP dosyasına saklar.
Save As: Menüde yapılan değişiklikleri ve tanımlamaları başka bir
dosya üzerinde saklar.
WINDOW MENÜSÜ
Tile: Pascal editöründe tüm programları
pencere içinde yatay olarak sıralar.
Cascade: Pascal editöründeki açık olan tüm programları üst üste
sıralar.
Close
all: Tüm açık
olan programları kapatır.
Refresh display: Ekrandaki görüntüyü yeniler.
Size/Move: Bu
komut verildikten sonra pencerenin sınırlarını belirleyen çizginin rengi yeşil
olur. Bu komutu Ctrl + F5 tuşları
ile de verebilirsiniz. Aktif olan pencerenin yerini değiştirmeyi sağlar.
Pencerenin yerini değiştirmek için klavyeden yön tuşları ()
kullanılır. Pencerenin büyüklüğünü ayarlamak için ise klavyeden Shift tuşu ile
beraber yön tuşlarına (
) basılır.
Zoom:
Ekranda program penceresinin tüm ekranı kaplamasını sağlar ya da büyütülen
ekranı eski haline getirir. Klavyeden kısayol komutu F5 tuşudur.
Next: Program
pencereleri içinde bir sonraki pencereye geçer. Klavyeden kısayol komutu F6
tuşudur.
Previous: Program
pencereleri içinde bir önceki pencereye geçer. Klavyeden kısayol komutu
Shift+F6 tuşudur.
Close: Sadece
aktif durumda olan programın penceresini kapatır.
List: Pencerede
açık olan programların listesini verir.
HELP MENÜSÜ
Contents: Help
menüsünün kullanımı hakkında bilgi verir.
Index: Deyim
ve fonksiyonların alfabetik sıraya göre görüntüler. İlgili deyim ve fonksiyonun
üzerine tıklandığında deyim ve fonksiyonlar ile ilgili bilgilere ulaşılır. Shift
+ F1 kısayol tuşlarıdır.
Topic search: Bir konu hakkında geniş açıklama almak için kullanılır. Ctrl + F1
kısayol tuşlarıdır.
Previous topic: Bir önceki konu ekranına dönüşü
sağlar. Alt + F1 kısayol tuşlarıdır.
Using help:
Help ekranın
nasıl kullanılacağı hakkında bilgi verir.
Files: Yardım
mesajlarının yerleştirilmesi için gerekli olan tanımlamaların yapıldığı diyalog
kutusunu ekran getirir.
Compiler directives: Derleyici direktiflerinin sıralı
listesini ekranda görüntüler.
Reserved words: Pascal programlama dilinde Pascal derleyicisi için özel kullanım amacı
olan sözcükleri değişken ya da sabit adı olarak kullanamayız. Bu sözcüklere
reserved words denir. Bunlar yandaki
tabloda verilmiştir.
Standart units: Pascalda kullanılan standart
unit’lerin listesini verir.
Turbo Pascal Language: Pascal programlama dilinin elemanlarını alfabetik olarak
sıralı gösterir. Buradan yardım almak istediğiniz konu başlığını tıklamanız
yeterlidir.
Error messages: Pascal programlama dilindeki hata mesajları hakkında bilgiler içeren
yardım konularına ulaşırsınız.
About: Pascal
7.0 versiyonu hakkında bilgi veren ekranı açar.
TURBO PASCALDA KULLANILAN
KISAYOLLAR
Ctrl + Sağ yön tuşu: Kursor kelime kelime sağa.
Ctrl + Sol yön tuşu: Kursor kelime kelime sola.
Ctrl + W: Kursor bir satır yukarı kaydırma.
Ctrl + Z: Kursor bir satır aşağı kaydırma.
Page up: Bir sayfa yukarı kaydırır.
Page down: Bir sayfa aşağı kaydırır.
Home:Kursoru satır başına getirir.
End:Kursoru satır sonuna getirir.
Ctrl + Home: Pencere başı
Ctrl+End:Pencere sonu
Ctrl+Page up: Kursoru yazılan metnin başına
getirir.
Ctrl + Page down:Kursoru yazılan metnin
sonuna getirir.
Backspace: Kursorun solundaki karakterleri
siler.
Del: Kursorun sağındaki karakterleri
siler.
Ctrl + T: Kelime siler.
Ctrl + Y: Satır siler.
Ctrl +Q +Y: Kursorun bulunduğu yerden
itibaren satırın sağını siler.
Ctrl+K+B: Blok başını seçer.
Ctrl+ K + K: Blok sonunu seçer.
Ctrl+K+T: Kelime kelime seçer.
Ctrl+K+V: Seçili Bloğu taşır.
Ctrl+K+W: İşaretlenmiş bir bloğu dosya
olarak saklar.
Ctrl+K+R: Bir dosyayı kursorun bulunduğu
noktaya getirir.
Ctrl+K+Y: Seçili bloğu siler.
Ctrl+Del: Seçili bloğu siler.
Shift + Sol yön
tuşu: Karakterleri
sola doğru seçer.
Shift + Sağ yön tuşu
: Karakterleri
sağa doğru seçer.
Shift + Home: Satır başına kadar karakterleri
seçer.
Shif +End: Satır sonuna kadar karakterleri
seçer.
Ctrl+Ins: İşaretlenen bloğu kursorun
bulunduğu yere kopyalar.
Shift+Del: Seçili olan bloğu siler.
TURBO PASCALDA KULLANILAN
KARAKTERLER
·
Harfler: İngiliz alfabesinin harfleri, A-Z arası
büyük harfler ve a-z arası küçük harfler.
·
Sayılar: 0, 1, ,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
·
Hexaesimal(Onaltılık) sayılar: A-F , a-f , 0-9
·
Özel
karakterler(Tek olarak kullanılanlar):
+ :Aritmetik
ve string toplama.
- */ :Aritmetik
işlemlerde kullanılırlar. Sırayla çıkarma, çarpma, bölme.
= < > :Karşılaştırma
ve karar işlemlerinde ilişkisel operatör olarak kullanılırlar.
.. :Yan yana yazılan
iki nokta, iki ayrı değeri ve bunlar arasında kalan tüm değerleri göstermek
için kullanılır.
: :Değişken tanımlanırken ve case of ‘da
kullanılır.
; :Noktalı
virgül Pascal deyim ve komutları birbirinden ayırmak için kullanılır.
@ :OverWrite.
Adres belirtmede kullanılır.
^ :Kontrol işareti. Bir göstergeç değerini bellekten
çağırır.
( ) :Aritmetik işlemlerde öncelik için,
procedure ve function ‘ların parametrelerini yazmak için kullanılır.
{} : Program içinde açıklama satırları yazmak için
kullanılır.
(* *) :
Program içinde açıklama satırları yazmak için kullanılır.
# :bu
sembol ile yazılan kon numaraları ile karakter veya tuş belirtilebilir.
[ ] :Bir
dizi indisini göstermek için kullanılır.
(. .) :Bir dizi indisini
göstermek için kullanılır.
. :Nokta program sonunu
belirtmek için ve real sayılarda ondalık kısmı yazarken virgül yerine
kullanılır.
, :Tek tırnak sembolü Virgül
listelenecek bir dizi sayı ya da stringi birbirinden ayırma için ve başlangıç
ile sonunu belirtmek için konulur.
:= :Değişkenlere
değer atamak için kullanılır.
{ $ } :compiler
bildirilerinin belirtilmesi için kullanılır.
_ :Alt çizgi, Program isimlerini
tanımlarken uzun tanımlarda boşluk yerine kullanılır ve değişken tanımlarken
kullanılır.